آن روزکه چون کبوتری آزاد و رها ، از مقابل دیدگانم گریختی ، چه سبکبال و آرام می رفتی ، آنچنان آرام که حتی صدای سایش گامهایت را بر سنگ فرش کوچة پیچ در پیچ فقر و آشنایمان نشنیدم .تو چون پروانه های آزاد و بی صدا رفتی و من با خلوت خاطرات تو تنها شدم .وقتی که خانه رنگ ماتم گرفت ، وقتی که آسمان دلم خاکستری و مه آلود گشت ، وقتی که گلهای سرخ توی گلدان آرام آرام و بی صدا پژمردند ، دانستم که رفته ای.

روزها در حسرت و حیرت می گذشت و من در قاب پنجره ثانیه های انتظار را به شمارش نشسته بودم . من بودم و یاد تو و خانه ای ساکت و غم زده .چه روزهای سختی بود و من در گذر فصلها ، جز خزان ندیدم .عاقبت از تو نامی آمد ، فقط یک نام . وقتی ترنم سفرت را بر لبهای ماتم زده شنیدم، دانستن که رفته ای و رسیده ای به قله های سعادت و نور . تو پریده بوده ای و در پروازی بی صدا و آرام ، غرق در خون ، به ضیافت عند ربهم یرزقون نائل شده بودی ، بی آنکه حتی رد پایی از تو برجای بماند . وه چه عاشقانه سوخته بودی که حتی خاکستری از تو بر جای نمانده بود . من هر روز در قاب انتظار ، خیره به آن راه سرخ که به تمام باورهای سبز راه دارد ، در انتظار توام . من ، در انتظار قاصدکی در درگاه بیقراری و حسرت دارد ، در انتظار توام . من ، در انتظار قاصدکی در درگاه بیقراری و حسرت نشسته ام . شاید روزی پلاکی ، تکه چفیه ای ، پیشانی بندی سرخ یا نامه ای عطر روح پرور تو را به مشام جانم برساند شاید فقط شاید ...

¨ 

 فرزان یزدانی در تاریخ اول مهر ماه سال ۱۳۴۴ه . ش در روستای « قازانچای » از توابع « بستان آباد » متولد شد و در جمع خانواده های مذهبی و متعهد پرورش یافت . وی به علت فقر مالی و نیاز خانواده در دوران کودکی و نوجوانی همراه با تحصیل به شغل قالی بافی مشغول شد . او دوران ابتدایی و راهنمایی را تا کلاس دوم راهنمائی در مدرسه « استقلال » پشت سر گذاشت . وی در ماههای پر تپش انقلاب یک دم از تلاش باز نایستاد . بعد از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی به همراه سایر جوانان انقلابی محل به فعالیت در پایگاه مسجد«علوی» مشغول گردید و به این طریق مقابله فرهنگی با گروهکهای منافق را وجهه همت خود ساخت و به خاطر مخالفتش با حزب موسوم به « خلق مسلمان » متحمل فشارهای روحی فراوان گردید . فرزان با آغاز جنگ تحمیلی ، به عضویت سپاه در آمد . وی در سال ۱۳۵۷ بعد از طی دوره آموزش در «پادگان خاصبان» در قسمت آموزشی سپاه ، آغاز به خدمت نمود. فرزان با شروع جنگ تحمیلی با اینکه نوجوانی بیش نبود به علت شوق زیاد برای حضور در جبهه و نبرد با دشمن بعثی ، با اصرار خود عازم جبهه شد .

آن روز که در تاریخ دهم اسفند ماه سال ۱۳۶۰ عاشقانه به جبهه ها می شتافت ، بیشتر از شانزده سال نداشت . او به دلیل ابراز لیاقت و رشادت در عملیاتهای متعدد سپاهیان اسلام تا مسئولیت معاون گردان « امام حسین علیه السلام » تیپ «۳۱عاشورا »پیش رفت و در عملیاتهای « فتح المبین» و « بیت المقدس » یار آرپیچی بود و مردانه همراه سلاحش حماسه ها آفرید و در عملیات « رمضان » در منطقه « شلمچه» به عنوان معاون گردان « امام حسین علیه السلام » تیپ « عاشورا» به دفاع از حریم آرمانهای اسلامی همت گماشت .

شهید « فرزان یزدانی» پس از مدتها مجاهدت در جبهه های نبرد سرانجام در عملیات« رمضان» خود را به اوج قله شهادت رسانید .

------------------------------

 شرح و نقشه عمیات رمضان:

رمز عملیات: یا صاحب الزمان

عملیات رمضان

۲۳ تیر ۱۳۶۱

قبل از آغاز عملیات رمضان، مسئولان و دست اندرکاران ، به طور عمده دو مسأله اساسی را رویاروی خود داشتند: یکی تجاوز اسرائیل به جنوب لبنان و دیگری ورود به داخل خاک عراق. آنچه در لبنان رخ داد، اساسا بدون ارتباط با پیروزی های رو به گسترش نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، پس از فتح خرمشهر، و نیز فراهم سازی زمینه های فشار به ایران و اختتام جنگ نبود، زیرا تأثیر پیروزی های ایران، اسراییل را از حضور نزدیک فلسطینی ها و شیعیان در کنار مرزهای شمالی خود به وحشت انداخت. اشغال مناطق مسلمان نشین شیعیان جنوب و اردوگاه های فلسطینی نیز، برای جلوگیری از وقوع انقلاب اسلامی در لبنان و سپس سرایت آن به فلسطین اشغالی بود. در نتیجه ، اولا امریکا باید در برابر پیروزی های جمهوری اسلامی واکنش نشان می داد و قدرت خود را به نمایش می گذاشت و ثانیا، انقلاب اسلامی برحسب هویت خود، به هیچ وجه نمی توانست مسائل خاورمیانه، به ویژه رژیم اشغالگر قدس را نادیده بگیرد، ثالثا، عراق که پس از فتح خرمشهر احساس شکست می کرد قطعا می توانست با بهانه قرار دادن مساله حمله اسراییل، ادامه جنگ را به زیر سؤال ببرد.

پس از فتح خرمشهر ، دست اندرکاران جنگ، طراحی عملیات رمضان را در دست داشتند. لیکن پیشامد بحران تجاوز اسراییل به جنوب لبنان ، در سال ۱۳۶۰ (مصادف با ۱۹۸۲ م) همگان را متوجه لبنان کرد. از سوی دیگر، پیش بینی می شد که جای پا و حضور مناسب جمهوری اسلامی ایران در لبنان ، پس از حل عاجل مسائل جنگ، گسترش و توسعه خواهد یافت و انقلاب اسلامی در مرحله جدید، به گونه ای جدی تر و اساسی تر با اسراییل و امریکا درگیر خواهد شد .

نگرش یاد شده نسبت به مسائل لبنان و فروکش کردن تب و تاب انجام عملیات، آن هم در خارج از مرزها، و در خاک عراق، به ویژه پس از فتح خرمشهر، طبعا خطرات فزاینده ای را برای جنگ و انقلاب در پی داشت. به عبارت دیگر، این وضع، بیم گرفتاری ایران در دام استکبار جهانی را می داد.

در این مرحله، امام خمینی (ره) با تبیین استراتژی «راه قدس از کربلا می گذرد» جهت اصلی تحرکات و اقدامات اساسی جمهوری اسلامی را ترسیم فرمودند.

دلایل ورود به داخل خاک عراق

گذشتن از مرزها و ورود به خاک عراق، پس از دفع تهاجم، از نظر اعتقادی برای نیروهای رزمنده ، ابهامی نداشت، زیرا که عقب نشینی سراسری دشمن در پی شکست های سنگینی که متحمل شده بود، به منظور معطل نمودن ایران و ایجاد شرایط نه صلح نه جنگ صورت گرفته بود.

لازمه حفظ و گسترش، ابتکار عمل و برخورد داری از روحیه تهاجمی، جهت اعاده حقوق ایران، ادامه جنگ و ورود به داخل خاک عراق را ضروری می ساخت. لذا، به دلایل زیر این عملیات طراحی شد:

۱- پس از تجاوز اسراییل به جنوب لبنان و عقب نشینی سراسری عراق از مناطق اشغالی، کشورهای مرتجع منطقه، طی نامه هایی که با مسئولان جمهوری اسلامی رد و بدل کردند، عملا در صدد برآمدند تا حقوق حقه جمهوری اسلامی را نادیده گرفته، نسبت به موقعیت برتر ایران از خود بی اعتنایی نشان دهند. ورود به خاک عراق، در حقیقت، پایان دادن به این گونه نگرش ها بود.

۲- تنبیه صدام به عنوان متجاوز ، تا زمینه های هر گونه تجاوز به مرزهای جمهوری اسلامی، در آینده، از میان برداشته شود.

۳- استراتژی «راه قدس از کربلا می گذرد» بر تداوم عملیات تا حل نهایی مساله جنگ تکیه داشت و تلویحاً این نکته را نیز مطرح می کرد که انقلاب اسلامی از این طریق می تواند برخورد جدی با غرب داشته و مبارزه با اسراییل را تدارک بخشد.

۴- با توجه به این که هدف غرب، متوقف ساختن نیروها در مرز بود ، این توقف جز گرفتار شدن در یک دام، معنای دیگری نداشت. زیرا، دشمن، با فرصت سه ماهه ای که به دنبال حمله اسراییل به جنوب لبنان به دست آورد، مناسب ترین خطوط پدافندی را در نوار مرزی، متکی بر عوارض طبیعی، ایجاد کرد و در نتیجه، خطوط جدیدی بر نیروهای ایران اسلامی تحمیل شد، که برای پدافند مناسب نبود و طبعا در معرض آسیب پذیری قرار داشت.

تهدید شهر بصره:

عملیات رمضان بر این اساس طراحی شد که با حضور قوای نظامی ایران در پشت رودخانه دجله و اروند ، و تسلط بر معابر وصولی بصره، عملا از نظر سیاسی – نظامی موقعیت مناسبی برای جمهوری اسلامی فراهم آید تا غرب تن به تغییرات سیاسی در عراق بدهد .

موقعیت منطقه عملیاتی شهر بصره:

منطقه عملیاتی رمضان، محصور بود بین یک زمین مثلث شکل به وسعت ۱۶۰۰ کیلومتر مربع که از شمال به کوشک و طلائیه (پاسگاه های مرزی ایران در جنوب هویزه) و حاشیه جنوبی هورالهویزه به طول ۵۰ کیلومتر و از غرب به رودخانه اروند (که از نقطه تلاقی رودخانه دجله و فرات به نام القرنه شروع می شد تا شلمچه در غرب خرمشهر) به طول ۸۰ کیلومتر و از شرق به خط مرزی شمالی – جنوبی از کوشک تا شلمچه به طول ۶۰ کیلومتر منتهی می شد ، بر روی رودخانه اروند . در این قسمت ، چهار پل (دو پل در منطقه نشوه و دو پل در منطقه تنومه) واقع شده است که در جنوب غربی این رودخانه، شهر صنعتی و بندری بصره قرار دارد.

دشمن تا قبل از آزادی خرمشهر، در شرق بصره مواضع مستحکمی نداشت: لیکن در فرصتی که بر حسب حضور فکری نیروهای خودی در لبنان و تأخیر در انجام عملیات رمضان به دست آورد، تغییرات مهمی را که قسمت اعظم آن، مبتنی بر تجارب به دست آمده از عملیات های گذشته بود، به وجود آورد. احداث خاکریزهای مثلثی، که طراحان و مبتکران اصلی آن در گذشته اسراییلی ها بودند، ایجاد کانالی به طول ۳۰ کیلومتر و عرض یک کیلومتر که مختص به امر پرورش ماهی بود ( با پمپاژ آب ) ، احداث موانع ، کمین و سنگرهای تیربار، به عنوان موانع بازدارند، در مقابل تعرض به سمت بصره ، آماده گردید . از طرف دیگر، دشمن قسمت جنوبی منطقه که مقابل شلمچه است، آب رها کرد ، تا مانع از عبور شود.

جمعیت بصره، کمتر از یک میلیون نفر است و دارای پالایشگاه، کارخانه عظیم پتروشیمی، واحد تصفیه گاز طبیعی، و کارخانه های صنعتی دیگر می باشد. هم چنین بخش تنومه ، در نزدیکی بصره، قرار دارد، که در سرزمین باتلاقی شمال آن، عظیم ترین منابع نفتی عراق نهفته است، ضمنا جاده مواصلاتی بغداد به کویت، به نام صفوان، که دارای اهمیت استراتژیک است و تدارکات اصلی و تسلیحات و مهمات نظامی دشمن از آن مسیر صورت می گرفت، از جنوب بصره عبور می کند و پس از گذشتن از شهر مرزی صفوان در خاک کویت امتداد می یابد.

ماموریت و طرح مانور:

محدوده منطقه این عملیات از کوشک، در شمال، آغاز می شد و تا رودخانه اروند، در جنوب، امتداد داشت. در این محدوده، از چهار محور یا چهار قرارگاه عملیاتی به منظور انهدام نیروهای سپاه سوم و تامین خط رودخانه اروند اقداماتی انجام می شد. مساله مهم در این عملیات، ضرورت هماهنگی در پیشروی قرارگاه ها از محورهای مختلف و حفظ جناحین بود که با اتکا به تلاش های مهندسی، امکان پذیر بود.از آن جا که در منطقه شرق اروند، عقبه دشمن فقط متکی به چهار پل در «نشوه» و «تنومه» بود، پیش بینی می شد که در صورت سرعت عمل و رعایت غافلگیری ِ توأم با پیشروی مناسب ، نیروهای زیادی از دشمن به اسارت درآیند و در عمل، چیزی نظیر (عملیات ثامن الائمه)، تکرار شود. ضمنا نیروی تک کننده، متشکل از ارتش و سپاه و در مجموع، عبارت بودند از:

«۱۰ تیپ به اضافه» از سپاه و «۲ لشکر و یک تیپ به اضافه» از نیروی زمینی ارتش.

شرح عملیات (مراحل اول تا پنجم)

عملیات رمضان، طی پنج مرحله از تاریخ ۲۳/۴/۶۱ ،با رمز یا صاحب الزمان ادرکنی در ساعت ۲۱:۳۰آغاز شد و به مدت ۱۵ روز به طول انجامید.

مرحله اول:در این مرحله، سه قرارگاه از سه محور با دشمن درگیر شدند، در جناح شمالی، دو تیپ به اضافه سپاه و یک تیپ از ارتش، به علت وجود موانع و استحکامات مثلثی شکل و میادین مین، نتوانستند با سرعت عمل کنند و با نزدیک شدن روشنایی صبح، عملیات متوقف شد.

در محور میانی (شمال پاسگاه زید)، سه تیپ به اضافه سپاه و یک لشکر از نیروی زمینی ارتش شرکت داشتند و توانستند مقداری پیشروی کنند، لیکن به استحکامات مثلثی شکل نرسیدند.

در محور جنوبی (جنوب پاسگاه زید) چهار تیپ به اضافه سپاه و دو تیپ از ارتش، با سرعت چشمگیر تمامی مواضع دشمن را در هم کوبیده ، تا عمق ۳۰ کیلومتری پیشروی ، و خود را به نهر کتیبان ، در شرق اروند و کانال ماهیگیری رساندند و توانستند به قرارگاه فرمانده لشکر ۹ زرهی برسند و آن را منهدم و از آب کانال ماهی گیری و از نهر کتیبان وضو سازند و به قدری به بصره نزدیک شدند که به راحتی چراغ های شهر را مشاهده می کردند. با وجود موفقیت به دست آمده در این محور، چون جناح راست تأمین نشده بود و پاکسازی کامل نیروها و موانع دشمن صورت نگرفته بود، لذا با روشن شدن هوا، دشمن، با یک لشکر زرهی فشار اصلی را وارد کرد و در نتیجه تأمین منطقه میسر نشد.

طی این عملیات، ۸۵ تانک و نفر بر و ۱۲ توپ دشمن منهدم، و ۷۱ تانک و نفربر به غنیمت گرفته شد و ۲۷۰۰ تن از عناصر دشمن کشته و زخمی و ۸۵۰ تن به اسارت در آمدند.

مرحله دوم:

مرحله دوم عملیات، از محور میانی (جنوب پاسگاه زید) با همان یگان های مرحله اول، به اضافه یک یگان قوی از سپاه ، با تقویت دو تیپ در تاریخ ۲۵/۴/۱۳۶۱ ، آغاز شد. در این مرحله هدف عمده، استفاده از سر پل به دست آمده (در داخل خاک عراق به وسعت ۶۰ کیلومتر مربع)، و گسترش و توسعه آن تا کانال ماهیگیری (جلوی بصره) بود، که در صورت دستیابی به آن، فاصله تا بصره از ۲۰ کیلومتر به ۱۲ کیلومتر تقلیل می یافت.نظر به این که دشمن، در فاصله زمانی دو مرحله مجددا در عمق خاک خود میادین مین ایجاد کرده بود و به علت عدم پاکسازی کامل و الحاق جناحین، تلاش نیروهای خودی به سرانجام مطلوبی منتهی نشد؛ اما تلفات نسبتا زیادی به دشمن وارد آمد. ۱۱۶ تانک و نفربر و ۵۱ دستگاه خودرو دشمن منهدم، و ۱۵ تانک و نفربر به غنیمت گرفته شد و ۷۰۰ تن از افراد دشمن کشته و زخمی شدند.

مرحله سوم :

به دنبال تهیه عکس هوایی از منطقه، مشخص شد که دشمن، نیروهای زرهی خود را با تجمعی بسیار وسیع، آرایش داده است و احتمالا مبادرت به پاتک خواهد کرد. براین اساس ، مرحله سوم عملیات، به منظور انهدام تجهیزات زرهی (تانک و نفربر) تدبیر شد، لذا، از شرکت نیروهای زرهی در رویارویی خودداری و از نیروهای پیاده و مجهز استفاده شد تا با هر زره پوشی که مواجه شوند، آن را منهدم کنند.بدین ترتیب، عملیات از محور میانی (جنوب پاسگاه زید) با همان نیروهای مرحله دوم، به اضافه سه تیپ، تقویت شد و در تاریخ ۳۰/۴/۶۱ آغاز گردید ، در همان ساعات اولیه عملیات ، به صورتی چشمگیر ، خطوط دشمن در هم شکسته شد و با انهدام بخش وسیعی از تجهیزات دشمن، در زمینی در هم شکسته شد و با انهدام بخش وسیعی از تجهیزات دشمن، در زمینی به وسعت ۱۸۰ کیلومتر مربع، پیشروی ادامه یافت. در این عملیات، نزدیک به ۷۰۰ تانک و نفربر دشمن منهدم شد؛ ۱۴ تانک و نفربر به غنیمت گرفته شد و ۲۱۰۰ تن از نیروهای دشمن کشته و زخمی شدند و ۲۵۹ نفر به اسارت در آمدند. قابل ذکر است که در میان تانک های انهدامی دشمن، ۱۶ تانک مدرن و پیشرفته تی – ۷۲ به چشم می خورد، که ۴ تانک از آن نوع نیز به غنیمت گرفته شد.

مرحله چهارم:

در تاریخ ۱/۵/۶۱ قرارگاه محور جنوبی عملیات (شلمچه) با ۲ تیپ به اضافه از سپاه و یگانی از ارتش به صورت ادغامی وارد عمل شدند. لیکن به دلیل هوشیاری دشمن و موانع و استحکامات قابل توجهی که وجود داشت، عملا امکان عبور از خط فراهم نیامد.

مرحله پنجم:

تلاش اصلی در مرحله پنجم عملیات که در تاریخ ۶/۵/۶۱انجام گرفت، معطوف به محور شمالی پاسگاه زید، در حد فاصل دژ مرزی عراق و خاکریزهای مثلثی دشمن شد. طی این مرحله، هفت تیپ تقویت شده از سپاه و دو تیپ از ارتش شرکت داشتند. در آغاز درگیری، همه چیز طبق روال پیش می رفت. در نتیجه نیروهای خودی توانستند، گذشته از پاکسازی و الحاق، خاکریزی مناسب و دوجداره در جناح شمالی احداث کنند، اما از آن جایی که دقت کافی در احداث خاکریز نشده بود، دشمن توانست پنج کیلومتر در آن رخنه کند. در این فاصله نیروها نزدیک به  ۴۸ ساعت در مواضع به دست آمده، مستقر شدند و امکانات پشتیبانی رزمی و خدماتی به جلو منتقل شد و چون دشمن در مرحله پیشین ، ضربات اساسی متحمل شد بود، تحرک عمده ای نشان نداد، لیکن علی رغم این که عملیات تا آستانه تثبیت پیش رفته بود، طی بررسی که به عمل آمد، ادامه حضور نیروها به مصلحت دیده نشد.

در مرحله پنجم، ۱۳۰ تانک و نفربر دشمن، منهدم و ۱۱ تانک و نفربر به غنیمت گرفته شد و ۸۰۰ تن از نیروهای دشمن کشته و زخمی شدند.

در عملیات رمضان ، آمارکلی تلفات و خسارات به دشمن، عبارت بود از:

هواپیمای سرنگون شده: ۵ فروند.

انهدام تانک و نفربر: ۱۰۹۷ دستگاه از انواع مختلف.

نفرات کشته و زخمی :  ۷۴۰۰ نفر.

افراد اسیر: ۱۳۱۵ نفر.

ضمنا ۴ لشکر و ۳ تیپ زرهی دشمن ، بین ۲۰ درصد تا ۶۰ درصد منهدم شدند و ۹ تیپ پیاده دشمن نیز بین ۲۰ درصد تا ۱۰۰ درصد خسارت و تلفات را متحمل گردیدند.

نقشه های عملیات:کتاب ضربت متقابل